Türkiye’nin deprem kuşağında yer alması, başta İstanbul ve İzmir olmak üzere tüm şehirlerde deprem gerçeğinin göz ardı edilemeyeceğini bir kez daha gösteriyor. Türkiyede 11 ilin asrın felaketini yaşadı zamanlar düşünüldükçe Uzmanlar, özellikle 2000 yılı öncesinde inşa edilen ve güncel deprem yönetmeliklerine uymayan yapıların incelenmesi, güçlendirilmesi veya yeniden yapılması gerektiğini vurguluyor. Kamu binaları, okullar ve hastaneler gibi kritik yapıların güvenliğinin öncelikli olarak ele alınması gerekiyor.

Mevcut Durum ve Gelecek İçin Öneriler

Uzmanlar, Türkiye genelinde kapsamlı bir yapı envanteri çalışmasının başlatılması gerektiğini belirtiyor. Bu envanter sayesinde yapıların yaşı, malzeme kalitesi, zemin özellikleri ve yönetmeliklere uygunluk durumu belirlenebilir. Bu tespitlerin ardından, riskli binalar için ya güçlendirme ya da yeniden inşa kararı alınmalı.

Deprem riskine karşı mücadelede Japonya örneğinin incelenmesi gerektiği belirtiliyor. Yüksek deprem riskine rağmen, Japonya disiplinli şehir planlaması, ileri yapı teknolojileri ve toplumsal bilinç sayesinde güvenli yaşam alanları oluşturmayı başarmış bir ülke. Türkiye’de de benzer bir yaklaşım benimsenerek, zemin etütleri ve doğru mühendislik çözümleriyle desteklenen projeler hayata geçirilmeli.

Kentsel Dönüşüm ve Mimarların Rolü

Riskli bölgelerde kentsel dönüşüm projelerinin sadece betonarme dönüşüm olarak değil, sosyal ve çevresel faktörler ile sürdürülebilirlik de dikkate alınarak planlı ve koordineli bir şekilde yürütülmesi gerekiyor. İstanbul’un zemin yapısının İzmir’den farklı olması gibi, her bölge için özel projeler geliştirilmeli.

Uzmanlar, depremle mücadelede mimarların daha etkin bir rol oynaması için bir Mimarlık Yasası‘nın çıkarılmasını acil bir ihtiyaç olarak görüyor. Mimarların sadece estetik değil, aynı zamanda güvenli yapılar tasarlaması, kentsel dönüşüm projelerine yön vermesi ve toplumu bilinçlendirme konusunda sorumluluk üstlenmesi bekleniyor.

Bu kapsamlı dönüşümün başarısı için kamu kurumları, özel sektör, mimarlar, mühendisler ve halkın birlikte hareket etmesi gerekiyor. Depreme dayanıklı şehirler inşa ederken, Türkiye’nin tarihi, kültürel ve mimari değerlerinin korunması da büyük önem taşıyor.

Ümit Dadük Sağaltıcı